Çin Halk Cumhuriyeti Sosyopolitik Sorunları, İnsan Hakları ve Reform
Sosyopolitik sorunlar, insan hakları ve reform
Ayrıca bakınız: Çin'de insan hakları, Hukou sistemi, Çin'de sosyal refah, Çin'de seçimler, Çin'de sansür ve Çin'de feminizmÇin demokrasi hareketi, sosyal aktivistler ve Çin Komünist Partisi'nin bazı üyeleri; hem sosyal hem de siyasi reformların yapılması gerektiğini dile getirmiştir. 1970'lerden beri Çin'deki ekonomik ve sosyal kontroller büyük oranda gevşetilse de siyasi özgürlük yine sıkı şekilde kısıtlanmaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası'na göre vatandaşların "temel hakları"; ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, adil yargılanma hakkı, din özgürlüğü, genel oy hakkı ve mülkiyet hakkı içermektedir. Bu hükümler ancak pratikte devlet tarafından cezai kovuşturmaya karşı fazla koruma sağlamaz. Hükûmet politikalarına ve iktidardaki Komünist Parti'ye yönelik bazı eleştirilerin hoşgörülmesine rağmen, özellikle İnternet'te siyasi içerikli yorumların ve bilgilerin sansürü, toplu eylemlerin yer almasını önlemek için düzenli olarak kullanılan bir yöntem. Sınır Tanımayan Gazeteciler'in 2005'te yayımladığı Yıllık Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde Çin, 167 devletin arasında 159. sırada yer aldı; bu, Çin'de çok düşük seviyede basın özgürlüğünün mevcut olduğunu gösterir. 2014'te Çin, 180 ülkenin arasında 175. sırada yer aldı.
Köylerden şehirlere göç edenler, devlet yardımlarına erişimi kontrol eden hukou ev kayıt sistemi nedeniyle kendilerine ikinci sınıf vatandaş muamelesi edildiğini görürler. Mülkiyet hakları genellikle kötü korunmaktadır; vergi sistemiyse yoksul vatandaşları orantısız bir şekilde etkiler. Buna rağmen, 2000'lerden beri kırsal alanlarda uygulanan birçok vergi uygulaması ya azaltılmış ya da tamamen kaldırılmış ve köylerde yaşayanlara ek sosyal hizmetler sunulmuştur.
Falun Gong, 1992'de ilk kez kamuya öğretildi. Falun Gong uygulayıcıları sayısının 70 milyona ulaştığı 1999'da, Falun Gong'a zulüm başladı; bu, toplu tutuklamalarla, hukukdışı gözaltına alınmalarla, ve gözaltında işkence ve ölümlerin yer aldığını ileri süren raporlarla sonuçlanmıştır. Çin devleti; şiddetli polis darbeleri ve din baskısı dahil olmak üzere Tibet ve Şincan'da büyük ölçekli baskıyla ve insan hakları ihlalleriyle düzenli olarak suçlanmaktadır; ör. Şincan'daki yeniden eğitim kampları.
Çin hükûmeti, geçim ve ekonomik kalkınma haklarının diğer insan hakları türleri için ön şart olduğunu ve insan hakları kavramının bir ülkenin mevcut ekonomik gelişme seviyesini dikkate alması gerektiğini savunarak yabancı eleştirilere yanıt verir. 1970'lerden beri yaşam standardının, okuryazarlık oranının ve beklenen ortalama yaşam süresinin yükseldiğini, işyeri güvenliğinin ilerlediğini, ve Yangtze Nehri'nin sürekli oluşturduğu seller gibi doğal afetlerle mücadale teşebbüslerinde bulunduğunu vurgular. Demokrasiye dair yaygın muhafazakâr görüşlere rağmen bazı Çinli siyasetçiler, demokratikleşmeyi desteklediğini bildirmişlerdir. Bazı köklü reform çabaları yürütülmüştür, ör. Kasım 2013'te hükûmet, tek çocuk politikasının gevşetilmesi ve çok eleştiriye uğramış emek yoluyla yeniden eğitim programının kaldırılması yönünde planların gerçekleşeceğini ilan etti, ancak insan hakları grupları, bu ikinci konuda şu ana kadar yürütülen reformların çoğunlukla yüzeysel olduğunu savunmuştur. 2000'ler ve 2010'ların başı boyunca Çin hükûmeti, sosyal sorunlara pratik ve etkili çözümler sunan sivil toplum kuruluşlara giderek daha fazla hoşgörülü davrandı, ancak bu tür "üçüncü sektör" faaliyetler yine sıkı düzenlemelere tabidir.
Köylerden şehirlere göç edenler, devlet yardımlarına erişimi kontrol eden hukou ev kayıt sistemi nedeniyle kendilerine ikinci sınıf vatandaş muamelesi edildiğini görürler. Mülkiyet hakları genellikle kötü korunmaktadır; vergi sistemiyse yoksul vatandaşları orantısız bir şekilde etkiler. Buna rağmen, 2000'lerden beri kırsal alanlarda uygulanan birçok vergi uygulaması ya azaltılmış ya da tamamen kaldırılmış ve köylerde yaşayanlara ek sosyal hizmetler sunulmuştur.
Birçok yabancı hükûmet, yabancı basın ajansı ve sivil toplum kuruluşu; yargısız gözaltına alınma, zorla kürtaj, zorla itiraf, işkence, temel hakların kısıtlanması ve idam cezasının aşırı kullanımı gibi yaygın sivil hak ihlallerinin yer aldığını ileri sürüp, Çin'deki insan hakları durumunu düzenli olarak eleştirmektedir. Hükûmet, "toplumsal istikrar"a karşı olası tehdit olarak algıladığı popüler protesto ve gösterileri bastırmıştır, ör. 1989 Tiananmen Meydanı protestoları.
Falun Gong, 1992'de ilk kez kamuya öğretildi. Falun Gong uygulayıcıları sayısının 70 milyona ulaştığı 1999'da, Falun Gong'a zulüm başladı; bu, toplu tutuklamalarla, hukukdışı gözaltına alınmalarla, ve gözaltında işkence ve ölümlerin yer aldığını ileri süren raporlarla sonuçlanmıştır. Çin devleti; şiddetli polis darbeleri ve din baskısı dahil olmak üzere Tibet ve Şincan'da büyük ölçekli baskıyla ve insan hakları ihlalleriyle düzenli olarak suçlanmaktadır; ör. Şincan'daki yeniden eğitim kampları.
Çin hükûmeti, geçim ve ekonomik kalkınma haklarının diğer insan hakları türleri için ön şart olduğunu ve insan hakları kavramının bir ülkenin mevcut ekonomik gelişme seviyesini dikkate alması gerektiğini savunarak yabancı eleştirilere yanıt verir. 1970'lerden beri yaşam standardının, okuryazarlık oranının ve beklenen ortalama yaşam süresinin yükseldiğini, işyeri güvenliğinin ilerlediğini, ve Yangtze Nehri'nin sürekli oluşturduğu seller gibi doğal afetlerle mücadale teşebbüslerinde bulunduğunu vurgular. Demokrasiye dair yaygın muhafazakâr görüşlere rağmen bazı Çinli siyasetçiler, demokratikleşmeyi desteklediğini bildirmişlerdir. Bazı köklü reform çabaları yürütülmüştür, ör. Kasım 2013'te hükûmet, tek çocuk politikasının gevşetilmesi ve çok eleştiriye uğramış emek yoluyla yeniden eğitim programının kaldırılması yönünde planların gerçekleşeceğini ilan etti, ancak insan hakları grupları, bu ikinci konuda şu ana kadar yürütülen reformların çoğunlukla yüzeysel olduğunu savunmuştur. 2000'ler ve 2010'ların başı boyunca Çin hükûmeti, sosyal sorunlara pratik ve etkili çözümler sunan sivil toplum kuruluşlara giderek daha fazla hoşgörülü davrandı, ancak bu tür "üçüncü sektör" faaliyetler yine sıkı düzenlemelere tabidir.
Yorumlar
Yorum Gönder